Jak dbać o optymalne zużycie energii?
Krzysztof Sornek
Prezes Zarządu Instytutu Zrównoważonej Energetyki
Jednym z filarów zrównoważonego rozwoju energetycznego jest racjonalne gospodarowanie energią oraz dbałość o środowisko przyrodnicze. Niezależnie, czy chodzi o obiekty mieszkalne, biurowe, użyteczności publicznej czy przemysłowe, istnieje wiele sposobów na minimalizację zużycia energii i nośników energii, ograniczenie zużycia wody oraz ograniczenie produkcji odpadów.
Już na etapie projektowania budynku możliwe jest przewidzenie szeregu rozwiązań, które pozwolą na jego efektywną i oszczędną eksploatację. Podstawą jest zapewnienie wysokiej termoizolacyjności przegród budowlanych przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiednio dużego przeszklenia przede wszystkim po stronie południowej. Ważne jest także odpowiednie usytuowanie obiektu na działce budowlanej oraz jej organizacja. Drzewa i krzewy mogą zarówno chronić obiekt przed wychładzającym oddziaływaniem wiatru, jak i zabezpieczać przed przegrzewaniem pomieszczeń w okresie letnim. Odpowiednio dobrany rodzaj podłoża może zapewnić większy dopływ światła dziennego do pomieszczeń.
Do kwestii lokalizacyjnych dochodzi wybór energooszczędnego systemu ogrzewania, przygotowania ciepłej wody użytkowej i chłodzenia oraz wykorzystanie wentylacji mechanicznej z wysokosprawnym odzyskiem ciepła. Systemy te mają zapewnić utrzymanie wysokiego komfortu cieplnego przy możliwie najmniejszym zużyciu energii. Dlatego też coraz powszechniejsze staje się wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, które w dużej części mogą pokrywać zapotrzebowanie na ciepło i/lub energię elektryczną budynku.
Poza klasycznymi urządzeniami, takimi jak pompy ciepła, kolektory słoneczne, moduły fotowoltaiczne czy turbiny wiatrowe montowane na dachach lub podłożu, rosnącą popularnością cieszą się takie rozwiązania, jak np. fasady fotowoltaiczne, żaluzje fotowoltaiczne czy zespolone szyby fotowoltaiczne. Inne z rozwiązań – turbiny wiatrowe – mogą być z kolei zintegrowane z fasadą budynku, dzięki czemu możliwe jest połączenie walorów estetycznych z użytkowymi.
W kontekście instalacji wodno-kanalizacyjnych, warto zwrócić uwagę, że wytwarzanie ciepła w kolektorach słonecznych w warunkach polskich może pokryć typowo 30-70 proc. zapotrzebowania na energię niezbędną do ogrzania wody użytkowej. Istotny jest także odzysk wody deszczowej oraz recykling wody szarej, który ma duże znaczenie w ochronie kurczących się zasobów wodnych.
Istotnym aspektem efektywności energetycznej budynków jest również odpowiednia konfiguracja oświetlenia wewnętrznego, zastosowanie źródeł światła o wysokiej skuteczności świetlnej oraz odpowiednia regulacja oświetlenia. Poza najczęściej stosowanymi czujnikami obecności i układami sterowania czasowego, interesujące jest zastosowanie czujników fotoelektrycznych. Mierzą one ilość światła dziennego i dostosowują do niej ilość światła sztucznego, zapewniając ich sumę na odpowiednim poziomie. Ponadto, ważne jest jak najdłuższe i jak najefektywniejsze wykorzystanie światła dziennego. W tym celu stosuje się takie rozwiązania, jak świetliki sufitowe, dukty świetlne oraz heliostaty sferyczne.
Możliwe jest także kompleksowe sterowanie różnymi systemami technicznymi budynku za pomocą układu automatyki budynkowej. Chodzi m.in. o ogrzewanie, klimatyzację, wentylację, kontrolę dostępu, automatyczne sterowanie roletami oraz wykrywanie obecności. Dzięki temu możliwe jest m.in. podniesienie komfortu osób przebywających w budynku, ograniczenie kosztów eksploatacyjnych oraz podniesienie poziomu bezpieczeństwa funkcjonowania obiektu.