Monika Chrobak
Rzeczniczka prasowa Urzędu Patentowego RP
Sztuczna inteligencja (AI) jest obecna w wielu aspektach naszego życia, jej rola stale wzrasta i stwarza wyzwania dla prawa własności intelektualnej. Pojawiają się pytania o autorstwo utworu czy wynalazku stworzonego przez sztuczną inteligencję oraz prawnych regulacji takich rozwiązań. Generatywne modele AI – ChatGPT „uczą” się na literaturze patentowej, trenują na danych chronionych prawem autorskim, jednak brakuje skutecznego systemu ścigania naruszeń. Podejmowane są próby zgłaszania do urzędów patentowych wynalazków, gdzie jako twórcę wskazuje się SI. Na gruncie obowiązujących przepisów, prawo do uzyskania patentu przysługuje twórcy, którym może być wyłącznie osoba fizyczna. Opatentowany może być tylko „wynalazek realizowany z użyciem komputera” tzw. CII (Computer Implemented Invention), czyli taki, w którym zastosowanie komputera wywołuje dalszy, nieoczekiwany efekt techniczny, rozwiązujący jakiś problem.
Globalnie, dziennie dokonywanych jest blisko 58 tys. zgłoszeń różnych przedmiotów własności intelektualnej, a wyszukiwarka patentów Espacenet zawiera ponad 150 mln wyników dot. światowej dokumentacji patentowej, pochodzącej z ponad 90 krajów i organizacji udzielających praw wyłącznych. Nic więc dziwnego, że również eksperci Urzędu Patentowego próbują wykorzystywać, ułatwienia, jakie niesie sztuczna inteligencja, czy to w celu przeszukiwania baz danych, analizy big data, zaawansowanych tłumaczeń czy automatycznej klasyfikacji wynalazków i wzorów użytkowych. W polskim urzędzie wykorzystywany jest system AutoPatent, który wskazuje międzynarodowe klasyfikacje patentowe dla nowych, dotąd niezaklasyfikowanych zgłoszeń oraz przypisuje eksperta do rozpatrzenie danego zgłoszenia względem dziedziny techniki, w której się specjalizuje.
Rozwiązania zgłaszane przez twórców przedmiotów własności przemysłowej coraz częściej wykorzystują sztuczną inteligencję. Urzędy patentowe ze względu na swoją działalność, z jednej strony aktywnie włączają się w dyskusję nad dostosowaniem przepisów do postępu technologicznego, a z drugiej same korzystają ze zdobyczy sztucznej inteligencji w optymalizacji własnej pracy.