Aleksander Tretyn
Prawnik, absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, prezes Zarządu Stowarzyszenia „Z energią o prawie”. Doświadczenie z zakresu energetyki zdobywał m.in. w kancelariach prawnych, a także podmiotach związanych z rozwijaniem lądowych i morskich projektów energetyki odnawialnej.
Alumn X edycji Akademii Energii Fundacji im. Lesława A. Pagi. Autor publikacji oraz analiz z zakresu energetyki
Transformacja energetyczna ma na celu obniżenie cyklu emisyjnego w sektorze energetycznym, który według danych odpowiada za wydzielanie ponad 70 proc. wszystkich gazów cieplarnianych. Jakie wyzwania stoją przed Polską w tym kontekście?
Czym według pana jest transformacja energetyczna? W jakim stopniu jest ona istotna dla naszej przyszłości?
Transformacja energetyczna to odejście od paliw kopalnych (stanowiących w Polsce aż 70 proc. źródła energii) w kierunku energetyki nisko- i zeroemisyjnej – wiatrowej, słonecznej czy też jądrowej. Stabilizatorami transformacji energetycznej mogą być również biogaz i biomasa, stanowiące uzupełnienie tego procesu.
Przeprowadzenie transformacji energetycznej jest istotne ze względu na globalne ocieplenie spowodowane emisją gazów cieplarnianych pochodzących z wytwarzania energii. Proces ten może przełożyć się także na niższe koszty – energia z węgla jest znacznie droższa w porównaniu do tej pochodzącej ze słońca, wiatru czy energii jądrowej.
Jakie są główne wyzwania związane z transformacją energetyczną, zwłaszcza jeśli chodzi o przekonanie społeczeństwa i biznesu do zmian?
Biznes jest przekonany do transformacji energetycznej już teraz, ponieważ coraz częściej zauważa się liczne inwestycje związane z zieloną energią. Inaczej rzecz przedstawia się w społeczeństwie, które ma pewne obawy dotyczące przebiegu procesu transformacji energetycznej. Wynikają one przede wszystkim z niedostatecznej edukacji – za mało mówi się o tym, czym dokładnie jest transformacja energetyczna i jakie korzyści z niej płyną. Częściej społeczeństwo stawiane jest przed faktem dokonanym – narzuca mu się pewne zasady i ograniczenia, a nie tłumaczy z czego wynikają. Rzadko prowadzone są też konsultacje.
W jaki sposób transformacja energetyczna może wpłynąć na gospodarkę kraju? Czy widzi pan jakieś negatywne strony transformacji?
Transformacja energetyczna może sprawić, że nasze produkty staną się bardziej przyjazne dla środowiska. Pochodzenie danego produktu ma dla konsumenta coraz większe znaczenie, gdyż zwraca on uwagę na to, czy produkt powstał w wyniku wykorzystania zielonej energii, czy jest niskoemisyjny lub zeroemisyjny, czy przy jego produkcji został ograniczony ślad węglowy itp. Biznes, a co za tym idzie – gospodarka, widząc, jakie jest zapotrzebowanie, chętniej wprowadza procesy związane z transformacją energetyczną. Słabymi punktami transformacji są jedynie edukacja, świadomość i nastawienie społeczeństwa. Nie można również traktować tego procesu jako sprintu – nie jest to zmiana, którą możemy przeprowadzić w ciągu dwóch lat. Możemy jej dokonać krok po kroku, ponieważ obecnie nasza gospodarka nie jest w stanie sprawnie funkcjonować w oparciu wyłącznie o zieloną energię.
Jakie kroki powinny podejmować rządy, przedsiębiorstwa i społeczeństwo, aby przyspieszyć proces transformacji energetycznej?
W społeczeństwie potrzebna jest edukacja. Przedsiębiorstwa już teraz są gotowe na zmiany. Natomiast rząd powinien kontynuować rozpoczęte lub planowane projekty, np. te związane z energetyką jądrową. Należy również skupić się na ustabilizowaniu regulacji prawnych dotyczących wszelkich procesów transformacji energetycznej. Brak stabilnej legislacji w ostatnich latach z pewnością przełożył się negatywnie na tempo transformacji energetycznej w Polsce.